Organisatie van zorg

Multidisciplinaire genderzorg (zoals diagnostiek, indicatiestelling, genderbevestigende medische zorg) wordt onder andere aangeboden in de drie academische centra (derde lijn) in Nederland: Amsterdam, Nijmegen en Groningen.

Niet elke patiënt met een hulpvraag rond gender hoeft hierheen verwezen te worden. Het uitvragen van de hulpvraag helpt deze inschatting te maken en is daarom heel belangrijk. Veel zorgvragen rondom gender kunnen namelijk ook bij de decentrale zorgaanbieders (tweede lijn) terecht. Zo kunnen decentrale zorgaanbieders namelijk diagnostiek doen, indicatiestelling en medisch genderbevestigende zorg leveren, vaak in samenwerking met netwerkpartners.

Daarbij is het goed te benoemen dat de decentrale aanbieders vaak ook een minder lange wachtlijst hebben.

Om de diagnose genderdysforie te stellen en daarmee (vergoede) hulp te krijgen (psychisch, sociaal, medisch) is verwijzing naar de GGZ nodig.

Om ook medische vervolgstappen te kunnen nemen is een multidisciplinaire (GGZ samen met somatische zorg) indicatiestelling nodig

Traditioneel is verwijzing naar een van de drie academische centra (derde lijn) mogelijk, omdat daar zowel diagnostiek (is er genderdysforie óf een andere verklaring voor de klachten), indicatiestelling (is er noodzaak tot én draagkracht om genderbevestigende medische zorg te bieden) en behandeling (hormonaal of chirurgisch) plaatsvindt.

Echter is het volgende belangrijk:

• Niet iedereen heeft behoefte aan een genderbevestigende behandeling. Soms is er alleen vraag naar psycho-educatie, begeleiding bij sociale transitie en ondersteuning.
  
  

• De wachttijden bij de academische centra zijn bijzonder lang. In de wachttijd kan de diagnostiek, en regelmatig ook indicatiestelling, perifeer plaatsvinden.
  
  

• Sommige GGZ instellingen hebben netwerkafspraken met medische aanbieders, (voor indicatiestelling) zodat er ook perifeer medische genderbevestigende zorg kan worden aangeboden.
  
  

• De academische centra zijn niet ingericht op behandeling/begeleiding van comorbiditeit. Hiervoor wordt door- of terugverwezen naar de tweedelijns GGZ, dan wel WMO.

  
  

• Indien de diagnostiek al is afgerond en eventuele comorbiditeit dan wel behandeld of gestabiliseerd is, zal het diagnostiek- en behandelingstraject in de academische centra sneller verlopen.
  
  

• Het is mogelijk om mensen naar meerdere aanbieders tegelijk te verwijzen en daar op de wachtlijst te plaatsen.

Verwijs daarom bij een medische behandelwens zowel naar een medische genderteam als naar een behandelaar in de GGZ. Zeker bij naastliggende psychiatrische of systeemproblematiek is het aan te bevelen hiervoor een aparte verwijzing te maken naar de tweedelijns GGZ dan wel WMO. De informatie van deze psychologische hulp wordt meegenomen in het traject en kan het traject ondersteunen. Hierin kan de POH-GGZ ondersteunen (zie hoofdstuk POH-GGZ)

Niet alle zorgaanbieders hebben contracten met elke zorgverzekeraar. Adviseer uw patiënt daarom om tijdig een verzekering te kiezen die past bij de zorgbehoefte, of om bij de zorgaanbieder goed na te gaan welke regels gelden. Transvisie kan hierin behulpzaam zijn.

Meer informatie over verwijzingen naar specifieke disciplines vindt u in de andere hoofdstukken.