Chirurgie
Genderbevestigende chirurgie kan een onderdeel zijn van het transitieproces. Niet elke patiënt heeft hier behoefte aan; soms is het juist de enige stap in de transitie. Hier wordt toegelicht welke informatie voor de huisarts relevant is.
Verzoek chirurgieverwijzing als huisarts?
Een chirurgische genderbevestigende operatie (of GAS: gender-affirming surgery) is een verdere stap in het proces van transitie waar uitgebreide diagnostiek en indicatiestelling aan vooraf gaat.
Een patiënt die genderbevestigende chirurgie wenst, zal de indicatiestelling hiervoor krijgen vanuit het genderteam en dan intern worden verwezen. Bij hulp van een decentrale (niet academische) aanbieder kan soms een verwijzing van de huisarts worden gevraagd via Zorgdomein. Dit gaat dan alleen om een formaliteit omdat een GGZ hulpverlener niet somatisch kan verwijzen. De inhoudelijke verwijzing is dan de GGZ-diagnose/indicatiestelling brief die u kunt bijvoegen of naar kunt verwijzen indien de patiënt deze zelf meeneemt.
Genderbevestigende operaties worden zowel academisch als perifeer uitgevoerd. Wachttijden bij decentrale zorgverleners zijn over het algemeen korter. Een verwijzing naar een decentrale zorgverlener heeft daarom vaak de voorkeur.
Indien een patiënt een comorbiditeit heeft waardoor deze niet in een zelfstandig behandelcentrum (ZBC) behandeld kan worden, zal de ingreep meestal in de academie plaatsvinden. Houdt hier al bij verwijzing rekening mee.
Een patiënt kan dubbel verwezen worden zowel academisch als perifeer, dan kan perifeer gestart worden (vaak eerder) en indien zorg te complex is voor enkel perifeer kan dit later in het traject academisch worden overgenomen. Als de patiënt nog niet academisch op de wachtlijst stond, dan kan deze bij ontoereikende perifere mogelijkheden weer onderop de lijst academisch komen. Helaas ondervangt de samenwerking perifeer – academisch dit probleem nog niet.
Informatie over genderbevestigende operaties, de verschillende mogelijkheden en afwegingen, vindt u op de website genderaid.
Hier vindt u behandelopties binnen genitale chirurgie op een rij.
Bij een lange wachttijd voor diagnostiek kunt u wel alvast naar bovenstaande website verwijzen, zodat de patiënt zich een beeld kan vormen van de chirurgische mogelijkheden maar ook van de alternatieven.
Hier vindt u aanbieders van genderbevestigende chirurgie
Leefstijl pre-operatief
Stoppen met roken: Voor de meeste genderbevestigende operaties dient de patiënt het roken (blijvend) te staken.
Gezond gewicht: Bij veel operaties geldt een maximale BMI waarboven de operatie niet wordt uitgevoerd.
U kunt uw patiënt ondersteunen in het behalen of behouden van een gezonde leefstijl door zelf (of door de POH-S) te begeleiden of te verwijzen naar rook-stop programma’s, diëtiste, leefstijlcoach of gecombineerde leefstijl interventie programma’s. Zie hiervoor de betreffende NHG standaarden.
Laatst bijgewerkt op
4
november
2025
Chirurgie
Genderaid
Informatie over genderbevestigende operaties, de verschillende mogelijkheden en afwegingen.
De Transgenderwegwijzer kan helpen bij het vinden van een passende zorgaanbieder.
De Transgenderswegwijzer is ontwikkeld door Transvisie en Transgendernetwerk om makkelijk organisaties en hulpverleners betrokken bij transgender zorg te vinden en wordt door hen regelmatig bijgehouden.
