Communicatie & Bejegening
Voor transgender mensen kan het contact met de huisarts(en)praktijk tot verschillende hindernissen leiden die te maken kunnen hebben met voorstellen en aanspreken, moeite met het lichaam en eerdere negatieve ervaringen in de zorg. Veilige en inclusieve zorg begint met goed contact en een respectvolle omgeving.
Voorstellen en aanspreken
Vraag naar de nieuwe naam en voornaamwoorden, schrijf deze ook op in het dossier.
Vraag hoe iemand aangesproken wil worden: meneer, mevrouw, alleen de naam, overig.
Het kan gebeuren dat u de patiënt, omdat u deze al jaren kent (bijvoorbeeld dorpspraktijk van jongs af aan) of op basis van de genderexpressie (kleding of stem) per ongeluk misgendert. Dit komt vaak voor en kan gebeuren. Corrigeer uzelf dan kort “excuses, ik bedoelde (correct voornaamwoord/naam)”.
Wilt u oefenen met voornaamwoorden en inclusieve taal?
Word een pro met pro-now!
Anamnese en onderzoek
Een transgender persoon kan bij spreekuurbezoek moeite hebben bij de anamnese of het lichamelijk onderzoek:
Moeite met de stem en daarom niet hardop kunnen/willen praten, als de stem niet in overeenstemming klinkt met het beleefde gender.
Het benoemen van lichaamsdelen omdat deze beladen zijn door dysforie.
Het benoemen van de eigen genderidentiteit; het vinden van een passende identiteit is een zoektocht die vaak jaren duurt en samen met psychologische ondersteuning mee richting vindt.
Intieme vragen kunnen ongemakkelijk zijn.
Wat kan helpen?
Leg uit wat je gaat doen bij lichamelijk onderzoek.
Doe geen aannames op basis van iemands lichaamsdelen
Vermijd onnodige gendering van lichaamsdelen; zeg bijvoorbeeld strottenhoofd in plaats van adamsappel, en borst(kast) i.p.v. borsten.
Stel geen vragen die niet relevant zijn voor de hulpvraag in het consult; ongepaste nieuwsgierigheid kan als storend worden ervaren.
Inrichting praktijk
Om de toegang tot zorg in de praktijk te verbeteren, helpen de volgende aandachtspunten
Toilet dat toegankelijk voor iedereen is, met neutrale aanduiding in plaats van ‘man’ of ‘vrouw’.
Zorg voor afvalemmers op alle toiletten voor het discreet weggooien van (maand/incontinentie) verband.
Pride vlag sticker of transvlag sticker. Laat zien met een klein teken dat mensen welkom zijn, er over gesproken kan worden!
Op het aanmeldformulier van de praktijk kunnen naast 'man' en 'vrouw' ook de optie 'X' en verschillende aanspreekvormen worden toegevoegd, naast de bekende 'meneer' en 'mevrouw'."
Nuttige links
Zorg voor een praktijk waar elke patiënt zich welkom voelt!
Laatst bijgewerkt op
4
november
2025
